ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ‘ਚ ਨਵੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਖਾਸ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ‘ਚ ਕਈ ਵੱਡੇ ਤਿਉਹਾਰ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਨਵੰਬਰ ‘ਚ ਕੁਝ ਅਹਿਮ ਦਿਨ ਆ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲਾਂ ‘ਚ ਲਗਾਤਾਰ ਚਾਰ ਦਿਨ ਛੁੱਟੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਛੱਠ ਪੂਜਾ, ਵਾਂਗਲਾ ਮਹੋਤਸਵ ਅਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਮੌਕਿਆਂ ਕਾਰਨ ਇਹ ਛੁੱਟੀਆਂ 7 ਤੋਂ 10 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਲਾਗੂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਲੇਖ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿਚ ਦੱਸਾਂਗੇ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਕਿਹੜੇ ਦਿਨ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।

7 ਨਵੰਬਰ: ਛਠ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ – ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਛੁੱਟੀ
7 ਨਵੰਬਰ, 2024 ਨੂੰ ਛਠ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਅਰਘਿਆ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਛਠ ਪੂਜਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ, ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਅਰਘ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਖਾਸ ਦਿਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ‘ਚ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ। ਛਠ ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ, ਇਹ ਰਾਜ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਲੋਕ ਰਵਾਇਤੀ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

8 ਨਵੰਬਰ: ਛਠ ਪੂਜਾ (ਸਵੇਰ ਦੀ ਅਰਘਿਆ) ਅਤੇ ਵਾਂਗਲਾ ਮਹੋਤਸਵ – ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ ਅਤੇ ਮੇਘਾਲਿਆ ਵਿੱਚ
8 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਛਠ ਪੂਜਾ ਦਾ ਦੂਜਾ ਦਿਨ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਵੇਰ ਦਾ ਅਰਘਿਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ, ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਵੇਰੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਖੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਅਰਘ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਛਠ ਪੂਜਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਿਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਪੂਰਾ ਦਿਨ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੇਘਾਲਿਆ ਵਾਂਗਲਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਕਬਾਇਲੀ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗਾਰੋ ਕਬੀਲੇ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੇਘਾਲਿਆ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਛੁੱਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ 8 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ ਅਤੇ ਮੇਘਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਛੁੱਟੀ ਰਹੇਗੀ। ਲੋਕ ਇਸ ਦਿਨ ਪੂਜਾ-ਪਾਠ ਵਿਚ ਰੁੱਝੇ ਰਹਿਣਗੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਕੰਮਕਾਜ ਠੱਪ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।

ਨਵੰਬਰ 9: ਦੂਜਾ ਸ਼ਨੀਵਾਰ – ਸਾਰੇ ਬੈਂਕ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ
9 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਿਵਾਜ ਹੈ, ਸਾਰੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਬੈਂਕ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਚੌਥੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਬੰਦ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ 9 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਵੀ ਬੈਂਕਾਂ ‘ਚ ਕੰਮਕਾਜੀ ਦਿਨ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਲੋਕ ਔਨਲਾਈਨ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਮੋਬਾਈਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਅਤੇ ਏਟੀਐਮ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ, ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (ਐਸਬੀਆਈ), ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ (ਪੀਐਨਬੀ) ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਏਟੀਐਮ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਰਾਹੀਂ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਗੀਆਂ।

10 ਨਵੰਬਰ: ਐਤਵਾਰ – ਸਾਰੇ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ
10 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਐਤਵਾਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਹਰ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ। ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕੰਮਕਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਲੋਕ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਛੁੱਟੀਆਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਰੁੱਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

15 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ? – ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜਯੰਤੀ, ਕਾਰਤਿਕਾ ਪੂਰਨਿਮਾ ਅਤੇ ਰਹਿਸ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਛੁੱਟੀਆਂ
ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਅਗਲੀ ਵੱਡੀ ਛੁੱਟੀ 15 ਨਵੰਬਰ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜਯੰਤੀ, ਕਾਰਤਿਕਾ ਪੂਰਨਿਮਾ ਅਤੇ ਰਹਿਸ ਪੂਰਨਿਮਾ ਮੌਕੇ ਛੁੱਟੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਦਿਨ ਬੈਂਕਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਕੂਲ ਵੀ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ। ਇਹ ਛੁੱਟੀਆਂ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਿਜ਼ੋਰਮ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ-ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਜੰਮੂ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਬੰਗਾਲ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਝਾਰਖੰਡ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੈਅੰਤੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰਾ ਬੜੀ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਾਰਤਿਕ ਪੂਰਨਿਮਾ ਅਤੇ ਰਹਿਸ ਪੂਰਨਿਮਾ ਵੀ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਿਉਹਾਰ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 

17 ਨਵੰਬਰ – 17 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਐਤਵਾਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ
ਅਤੇ ਇਸ ਦਿਨ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ। ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਕੋਈ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਆਨਲਾਈਨ ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਗੀਆਂ।

18 ਨਵੰਬਰ – ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਕਨਕਦਸਾ ਜਯੰਤੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਬੰਦ ਬੈਂਕ
18 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਕਰਨਾਟਕ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮਨਾਏ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦਿਨ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ। ਕਨਕਦਾਸਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸੰਤ ਅਤੇ ਕਵੀ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

23 ਅਤੇ 24 ਨਵੰਬਰ – ਚੌਥਾ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਅਤੇ ਐਤਵਾਰ,
23 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਚੌਥਾ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਬੈਂਕ ਫਿਰ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ, ਅਤੇ 24 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਐਤਵਾਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ।

ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਬੈਂਕਿੰਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਔਨਲਾਈਨ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਮੋਬਾਈਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਐਪ ਜਾਂ ATM ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੈਂਕ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ 24×7 ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਗਾਹਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਲੋਕ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਛਠ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਵੰਗਾਲਾ ਮਹੋਤਸਵ ਵਰਗੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮੌਕਿਆਂ ‘ਤੇ, ਇਹ ਰਵਾਇਤੀ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ 4 ਦਿਨ ਬੰਦ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਛੁੱਟੀਆਂ ਵੱਡੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਬੈਂਕ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੋਈ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਦੀਆਂ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਲਾਭ ਉਠਾਓ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲਓ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਮਾਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮੌਕਾ ਹੈ।